Transport morski

Wykorzystane bazy danych: CEIC, Eurostat, UNCTAD Stat

Zdecydowana większość towarów będących przedmiotem handlu międzynarodowego jest transportowana drogą morską. Jakie to konkretnie liczby? Gdzie szukać szczegółowych danych na ten temat? Na jakiego rodzaju informacje możemy liczyć? Czy znajdziemy tylko statystyki dotyczące całych państw, czy może uda się złowić coś bardziej szczegółowego? Zapraszam na szybki przegląd źródeł statystycznych podejmujących tematykę morską.

Tym razem zaczniemy od Eurostatu. Siłą rzeczy dane tutaj znalezione będą ograniczać się do krajów należących do Unii Europejskiej. Przed kilkoma dniami została udostępniona nowa przeglądarka danych, dzięki czemu rzeczywiście łatwiej się po zbiorach Eurostatu poruszać. Na stronie głównej wybieramy dział Transport i klikamy w jedyny link jaki się pojawi – również nazwany Transport (po prostu w tej sekcji znalazł się tylko jeden temat, inne sekcje są bardziej zróżnicowane).

Na kolejnym ekranie mamy krótkie wyjaśnienie na temat tego, jakiego rodzaju dane są gromadzone (transport powietrzny, kolejowy, drogowy, morski i żegluga śródlądowa). Widać też, że możemy liczyć między innymi na statystyki dotyczące przewozu towarów i ludzi.

Klikając na Complete database przejdziemy od razu do danych liczbowych, jeśli chcemy zajrzeć do części opisowej, szczególnie polecam Statistics Explained.

Sama baza jest bardzo prosta w obsłudze – wystarczy rozwinąć interesujący nas temat, w przypadku transportu morskiego zobaczymy następujące podsekcje:

Dla przykładu rozwinąłem pierwszą z nich, zawierającą dane w ujęciu rocznym i proszę bardzo: mamy tutaj informacje o masie brutto przeładowanych towarów, o objętości (w TEU – Twenty-foot Equivalent Unit) kontenerów obsługiwanych w głównych portach według stanu załadowania, czy o liczbie odprawionych pasażerów. Dane są na poziomie krajowym lub dotyczą głównych portów w UE.

Klikamy na ikonkę z lupką aby przenieść się na stronę z wynikami. Warto pamiętać, że mamy pewne możliwości dostosowania tabel z danymi do naszych potrzeb – wystarczy wybrać przycisk z plusem obok wskaźnika, który chcielibyśmy zmienić. Przykład na obrazku poniżej – domyślnie widzimy informację o wszystkich towarach, które zostały przeładowane w portach w danym kraju. Możemy jednak uzyskać bardziej szczegółową wiedzę na ten temat, zawężając wyniki do towarów przewożonych zbiornikowcami (na towary płynne), masowcami (na towary suche) , kontenerowcami, czy statkami typu Ro-Ro (Roll On / Roll Off – do przewożenia ładunków tocznych i pojazdów).

Poza tym w Eurostacie dostaniemy również dane o żegludze morskiej bliskiego zasięgu. Jak dokładnie należy to rozumieć, zostało wyjaśnione w dziale Statistics Explained.

Zajrzyjmy też do bazy CEIC. Znajduje się w niej ponad 5,5 miliona wskaźników, więc i na temat transportu morskiego coś powinno się znaleźć. I faktycznie, interesujące nas dane są do znalezienia w dziale Transportation Sector (przy krajach które mają dostęp do morza oczywiście). Pewien problem polega na tym, że nie ma jednakowych  wskaźników dla wszystkich krajów. To znaczy że dla każdego kraju dostaniemy trochę inny rodzaj statystyk – wynika to z tego, że pochodzą one z różnych źródeł i są opracowywane w inny sposób. Przeważnie dane pochodzą z urzędów statystycznych wybranego kraju lub innych instytucji publicznych (na przykład ministerstw). Poniżej przykład z Francji:

Dlatego koniecznie trzeba sprawdzić metadane, najprościej klikając na nazwę wybranego wskaźnika. Pokaże się okienko jak na obrazku poniżej, w którym zobaczymy między innymi jakie jest źródło danych i w jakich jednostkach są podane wyniki. Ponadto baza wskazuje nam możliwość doczytania o zastosowanej metodologii,  wystarczy wybrać link Read More.

Nie ma wyjścia: musimy pogodzić się z faktem że dla jednego kraju możemy znaleźć wybrane statystyki, a dla innego już nie. Takich danych jak na obrazku poniżej z Francji, nie znajdziemy na przykład dla Japonii. Tam z kolei możemy znaleźć  nieco inne ujęcie tematu, jak choćby przepustowość (throughput) portów.

Co oczywiście nie znaczy, że nie ma punktów zbieżnych, po prostu ta zbieżność nie wynosi 100%.

Inną bazą, która okaże się przydatna przy poszukiwaniu statystyk opisujących transport morski jest UNCTAD Stat. Najwięcej danych znajdziemy w zakładce Data Center, wystarczy rozwinąć Maritime transport.

Jak widać na obrazku powyżej, możemy liczyć na jeszcze inne wskaźniki, opisujące między innymi flotę handlową czy złomowanie statków. Godne uwagi są też profile państw. Każde państwo ma profil ogólny, a te z dostępem do morza również profil morski.

W takim profilu znajdziemy ogólne informacje o wybranym kraju, a także szczegółowe liczby opisujące flotę, liczbę zbudowanych i zezłomowanych statków, przepustowość portów. Ponadto dane o międzynarodowym handlu towarami i usługami (na obrazku poniżej jedynie fragment profilu).

Warto zajrzeć też do zakładki Visualization, gdzie znajdują się infografiki oraz dział Data Exploration. Jeśli wybierzemy Infographics, to po prawej stronie ekranu możemy zaznaczyć, że interesują nas tylko te związane z transportem morskim. Do wszystkich zawartych tam informacji dotarlibyśmy też inną drogą, przeglądając bazę, ale tutaj możemy zobaczyć pewne zależności od razu.

Wizyta w trzech (w przypadku krajów spoza UE w dwóch) opisanych bazach danych powinna dać nam całkiem niezłe pojęcie o transporcie morskim w wybranych krajach. Znajdziemy statystyki na poziomie krajów, ale także dane z konkretnych portów. Owocnych połowów!